Vücudumuzda bulunan tüm organ ve dokular bir düzen içinde çalýþýr. Bunlarý oluþturan hücreler, belirli bir düzen içinde büyür, bölünür, çoðalýr ve ölür. Vücudumuzdaki normal hücrelerin çoðalmasý sýrasýndaki kontrol mekanizmalarýnýn deðiþmesi anormal hücrelerin oluþmasýna neden olur. Devamlý çoðalan ve büyüyen bu kontrol dýþý anormal hücre topluluklarýna kanser denir.

Ýnsanda oluþumunun ilk günlerinden eriþkin yaþa kadar organlarý ve vücudu meydana getiren dokulardaki normal hücreler hýzla bölünüp, çoðalarak eriþkin çaðdaki vücut yapýsýnýn oluþmasýný saðlarlar. Bu dönemden sonra normal hücre çoðalmasý belli bir düzeyde kalýr. Bu hücre çoðalmasý her dokuda farklý olarak, o dokuyu oluþturan hücrelerin yenilenme ihtiyacýna göre bir denge halinde sürer. Ölen ve hasar gören hücrelerin yerine hücreler çoðalýr ve ayný özellikteki yeni hücreler yerlerini alýr.

Normal hücrelerin aksine kanser hücreleri devamlý bölünür ve büyürler. Bu nedenle normal hücrelerdeki gibi belli bir programlarý yoktur. Normal hücreler belli bir zaman görevlerini yerine getirdikten sonra programlý olarak ölür ve yerlerini ayný dokudan olan yeni hücrelere býrakýrlar. Kanser hücreleri ise bunun tam tersi ölmek yerine devamlý anormal þekilde çoðalarak normal hücrelerin gereksinimleri olan beslenme kaynaklarýný da tüketirler ve bulunduklarý organlarýn iþlevlerini de bozabilir.

Kanser hücreleri, geliþtikleri doku dýþýnda, dolaþýma karýþarak diðer organlara gidebilir. Kazandýklarý kalýtsal özelliklere uygun dokulara yerleþerek oradaki normal doku yerine kanserli dokuyu oluþtururlar. Kanser hücrelerinin, oluþtuðu yerden, baþka doku ve organlara giderek yerleþmesine metastaz denir. Bu olayýn olmasý için kanser hücrelerinin geliþtiði dokudan kan veya lenf yolu ile vücut dolaþýmýna karýþmasý gerekir. Fakat dolaþýma karýþan her kanser hücresi de kanýn gittiði her doku ve organa yerleþmez. Her ne kadar kanda kanser hücreleri olsa da bu hücrelerin belli bir þeciciliði vardýr. Kanla gittikleri vücudun her yerinde metastaz yapmazlar. Kanser hücreleri, yerleþip çoðalabileceði belli bir ortam, belli özellikleri olan organ ve dokuda metastaz yapar. Metastaz yolu ile yayýlan kanserler yayýldýðý organýn kanseri olarak isimlendirilmez, metastaz olarak isimlenir. Örneðin Kalýn Baðýrsak Kanseri karaciðere yayýlýnca karaciðer de oluþan kansere karaciðer kanseri denilmez. Karaciðerde oluþan bu kanser yine Kalýn Baðýrsak Kanseridir ve bir metastazdýr.

Vücudumuzda yaklaþýk 100 trilyon hücre bulunur. Her birinin farklý görevleri vardýr. Bu hücrelerin her birinin içinde 23 çiftten oluþan 46 kromozom vardýr. Bu kromozomlarýn 23 ü anneden 23 ü babadan çocuða geçer. Bu kromozomlarda bulunan genler aracýlýðý ile hücreler fonksiyonlarýný belirler ve görevlerini yaparlar.

Normalde genler, hücre içinde özel bir bölmede bulunan uzun ve büyük DNA molekül bölümleridir. Hücrenin çekirdeðinde bulunan kromozomlar bu DNA moleküllerini sarmalayýp koruyan yapýlardýr. DNA , hücrelerin ve vücudun çalýþma ve fonksiyonlarýnýn yerine getirilmesinden dýþ görüntümüze kadar tüm özelliklerimizin kontrolü ve yürütülmesi ve bu özelliklerin yavrulara geçmesinden sorumludur.

Baþka bir anlatýmla genler, vücudumuzda görev alan her proteinin oluþmasýný saðlayan tarifleri hazýrlar. Normalde vücudumuzda binlerce protein görev yapar ve bizlerin yaþamýný devam ettirebilmesi için her birinin çok farklý görevleri vardýr. Bu proteinlerin bazýlarý saç rengimize bazýlarý göz rengimize karar verirken bazýlarý da kalýn baðýrsaðý oluþturan dokulara karar verir. Dolayýsýyla bütün bu proteinlerin oluþabilmesi içinde binlerce gene ve tarifine ihtiyaç vardýr.

DNA her hücrede bulunur ve o hücrenin her türlü aktivitesini kontrol eder. Normal hücre çoðalmasý, ve programlý ölümü DNA tarafýndan kontrol edilir. DNA molekül yapýsýnda meydana gelen bir deðiþme, ilgili genin deðiþmesi demektir. Buna baðlý olarak o genin kontrol ettiði yapý ve fonksiyonlarda deðiþir. Normalde vücudumuz hasarlý DNA larý tamir eder. Fakat kanserli hücre oluþtuðu zaman onun DNA sý kontrol edilemez. Bu da kontrolsüz hücre çoðalmasýna ve anormal fonksiyonel özellik gösteren hücrelerin geliþmesine neden olur.

Kýsaca kanser, genetik materyaldeki deðiþiklikler sonucu meydana gelir. Genetik materyaldeki deðiþiklikler bir çok nedenle olabilir. Bazý durumlarda DNA daki hasar (genetik materyaldeki hasar) nesilden nesile geçer ve bu yolla kalýtsal kanserler gözlenir. Çoðu zaman DNA daki hasar çevresel faktörlerle olur (radyasyon, çeþili ýsýnýmlar, kimyasal maddeler, v.s.). Örneðin sigara içilmesi sonucu DNA daki hasar sonucu baþta akciðer kanseri olmak üzere bir çok kanserin geliþmesine neden olur.

Kanser hücreleri kendi çoðalmalarýný kontrol edemezler ve büyüdükçe çevre doku ve organlarý sararlar (lokal invazyon), ayný zamanda doku içinde bulunan kan ve lenf damarlarý içinde ilerleyebilir ve uzak doku - organlara yayýlabilirler (metastaz).

Vücudumuzda büyüyen bu tümörler iyi huylu (benign) veya habis (kötü huylu, malign) olabilir. Ýyi huylu olanlar, büyümelerine karþýn etrafa yayýlmazlar. Kötü huylu (malign) olanlar ise etrafa yayýlýrlar.

ANAL KANSER NEDÝR ?

Anal kanser makatýn dýþ kenarý ve makatýn 2-3 cm içindeki hücrelerden geliþir. Çoðu anal kanser vakalarý, makatýn kenarýndaki deriden kaynaklanýr. Deri hücrelerinden kaynaklanan kötü huylu tümörlere yassý hücreli kanser denir. Bazý makat kanserleri makat içini örten tabakadan geliþirler. Bunlara kloakojenik kanser denir. Bu bölgede daha baþka kanser tipleri de olmasýna karþýn en sýk bu iki tip anal kanser görülür. Bunlarýn geliþme þekli ayný olmasý nedeni ile ayný þekilde tedavi edilirler.

Bazý kanserleþen hücreler makatý örten tabakanýn yüzeyinde kalýrlar. Alttaki dokulara geçmezler. Bu tip oluþumlara kanser öncesi lezyonlar (prekanseröz lezyonlar) veya Bowen Hastalýðý denir.

ANAL KANSER NE SIKLIKTA GÖZLENÝR ?

Oldukça enderdir. Tüm mide-baðýrsak kanalý kanserlerinin %1-2 kadarýný anal kanserler oluþturur. Kalýn Baðýrsak Kanserine oranla yaklaþýk 40 kat daha az gözlenir.

KÝMLER RÝSK ALTINADIR ?

Anal kanserin neden geliþtiði tam bilinmemektedir. Fakat bazý risk faktörleri (risk faktörleri hastalýðýn geliþme olasýlýðýný artýran nedenlerdir) anal kanserin geliþimine neden olur.

Risk faktörleri aþaðýdaki gibi sýralanabilir:

- Yaþ (50 yaþ üzerinde daha sýktýr)

- Anal Siðiller (insan papilloma virüsü ile oluþan Anal Siðiller anal kanser oluþumuna neden olur)

- Anal seks (anal seks yapanlarda anal kanser riski artar)

- Sigara

- Baðýþýklýk sisteminin baskýlanmasý (baðýþýklýk sisteminin baskýlanmasý için devamlý ilaç kullanmak zorunda olan transplant (organ nakli) hastalarý ve HIV (AÝDS hastalýðý) virüsü olanlar

- Kronik lokal iltihap (uzun süreli fistül hastalýðý olanlar)

- Pelvik radyasyon (leðen kemiði içindeki organlarýn hastalýklarý için ýþýn tedavisi görenler)

ANAL KANSER ÖNLENEBÝLÝR MÝ ?

Kalýn Baðýrsak Kanserinden farklý olarak anal kanser tam olarak önlenemez fakat risk oraný azaltýlabilir. Yukarýdaki risk faktörlerinden korunmak önemlidir. Herhangi bir tip cinsel iliþki sýrasýnda kondom kullanýlmalýdýr. Kondom (prezervatif), tamamen önlemese de riski azaltýr.

ANAL KANSERÝN BELÝRTÝLERÝ NELERDÝR ?

Erken bulgu verir. Bu nedenle makattan olan kanamalarda erkenden doktora gidilmesi gerekir. Anal kanserin belirtileri aþaðýda sýralanmýþtýr:

- Makattan kanama

- Makatta kitle, þiþlik hissedilmesi

- Makatta aðrý

- Devamlý veya tekrarlayan makat kaþýntýsý

- Baðýrsak alýþkanlýklarýnda deðiþme (sýk veya daha az dýþkýlama)

- Zorlu dýþkýlama, ýkýnma

- Dýþkýnýn kalem gibi incelmesi

- Makattan akýntý

- Kasýk ve makat bölgesindeki lenf bezlerinin þiþmesi

Bu þikayetler hemoroit (Basur) hastalýðýnda da olur. Hiçbir zaman ihmal edilmemeli ve doktora gidilmelidir.

ANAL KANSER TANISI NASIL KONUR ?

Erken taný hastalýðýn tamamen tedavisi (kür) için gereklidir. Düzenli aralýklara yapýlacak parmakla makat muayenesi önemlidir. Kalýn Baðýrsak Kanseri için yapýlan tarama testleri anal kanseri de taramaktadýr. Bu tarama testleri herhangi bir þikayeti olmayan bireylere yapýlýr. 50 yaþýndan baþlayarak yapýlan Dýþkýda Kan arama testleri ve endoskopik incelemeler erken taný için önemlidir.

Muayene sýrasýnda doktor anal kanserden þüphelenirse taný için parça alýr. Eðer anal kanser tanýsý kesinleþirse hastalýðýn yayýlýmýný saptamak için ek tetkiklere gerek duyulur.

ANAL KANSER NASIL TEDAVÝ EDÝLÝR ?

Çoðu anal kanser hastasý tedaviye iyi yanýt verir. Üç tip tedavi þeklinden yararlanýlýr.

- Cerrahi: ameliyat ile kanser olan bölge çýkarýlýr

- Radyoterapi: ýþýn tedavisi ile kanser hücreleri öldürülür

- Kemoterapi: ilaç tedavisi ile kanser hücreleri öldürülür

Günümüzde kombine tedavi tercih edilir. Artýk ýþýn ve Kemoterapi kombinasyonu standart tedavi haline gelmiþtir. Ender olarak çok küçük kanserler ameliyat (lokal eksizyon) ile makatý kontrol eden kaslara zarar vermeden çýkarýlabilir.

ANAL KANSERÝN TEDAVÝSÝ SIRASINDA BAÐIRSAK TORBAYA BAÐLANIR MI ? KOLOSTOMÝYE ÝHTÝYAÇ DUYULUR MU ?

Çoðu hastanýn tedavisi sýrasýnda buna ihtiyaç duyulmaz. Eðer anal kanser ýþýn ve Kemoterapiye cevap vermezse veya tedaviden sonra tekrarlarsa veya farklý bir tümör ise o zaman, kalýn baðýrsaðýn son kýsmý ve makatýn çýkarýlmasý gerekir. Buna abdomino-perineyal rezeksiyon denir. Bu ameliyat sonrasýnda baðýrsak karýn duvarýna, bir torbaya baðlanýr

ANAL KANSERÝN TEDAVÝSÝNDEN SONRA NASIL TAKÝP EDÝLÝR ?

Tedavinin sonuçlarýný takip etmek için veya hastalýðýn tekrarlamasýný erken yakalamak için dikkatli ve düzenli aralýklarla kontrol gerekir. Her türlü þikayetin doktora iletilmesi gerekmektedir.

---

Etiketler : makat kanseri , makat kanseri nedir , makat kanseri nasýl anlaþýlýr , makat kanseri belirtileri nelerdir , makat kanseri nasýl anlaþýlýr , makat kanseri tedavisi